Τι δεν γνωρίζουμε για τους Αρχαίους Έλληνες; Αρχαία Ελληνική Τεχνολογία

     

Πριν από μερικά χρόνια «έπεσα» κυριολεκτικά πάνω στο έργο του Ρένου Αποστολίδη: «Όλα όσα γνωρίζουν οι Νεοέλληνες για τους αρχαίους Έλληνες», Εκδόσεις Κάκτος. Το εν λόγω «βιβλίο» με συγκλόνισε. Κάθισα και σκέφτηκα τι γνωρίζω εγώ για τους αρχαίους Έλληνες. Ε! εντάξει δεν ήμουν και ανίδεος με ένα Πτυχίο Φιλοσοφικής στο χέρι. Κάτι γνώριζα από ποίηση, φιλοσοφία, ιστορία, τέχνη, ρητορική... Όμηρος, Αριστοτέλης, Πλάτων, Σωκράτης, Θουκυδίδης, Μέγας Αλέξανδρος και άλλοι δεν μου ήταν άγνωστοι. Και όμως κάτι μου διέφευγε για τους προγόνους μας, όπως στους περισσότερους Έλληνες.

Τότε ήρθε η δεύτερη αποκάλυψη. Παρακολουθώντας κάποια τηλεοπτική εκπομπή «γνώρισα» τον Θεοδόση Τάσιο, καθηγητή και Ακαδημαϊκό με πλουσιότατο βιογραφικό, αλλά και ιδρυτικό μέλος και πρόεδρο της Εταιρίας Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας. Σε αυτήν την εκπομπή ο καθηγητής μιλούσε για την Τεχνολογία των αρχαίων Ελλήνων... Η τρίτη και τελευταία αποκάλυψη ήταν η έρευνα μου για την αρχαία Ελληνική Τεχνολογία. Εκεί ήταν και η πιο μεγάλη μου απογοήτευση. Η Ελληνική βιβλιογραφία ήταν πενιχρότατη. Μόνο κάποια βιβλία του Λάζου Δ. Χρήστου (π.χ. Μηχανική και Τεχνολογία στην Αρχαία Ελλάδα, εκδόσεις Αίολος κλπ), άρθρα του κ. Τάσιου Θεοδόση και κάποιων άλλων και τέλος το Μουσείο Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας του Κώστα Κοτσανά στο Κατάκολο Ηλείας...

Ενώ όλοι παραδέχονται την ανωτερότητα του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού στις Τέχνες και τα Γράμματα –στις Θεωρητικές Τέχνες δηλαδή- εντούτοις για την Τεχνολογία δε γίνεται καθόλου λόγος. Οι πιο πολλοί έχουμε ακούσει για τον Αρχιμήδη. Πόσοι όμως από εμάς γνωρίζουν τον Κτησίβιο, τον Φίλωνα, τον Ήρωνα; Και όμως οι αρχαίοι Έλληνες ήταν πρωτοπόροι και στην Τεχνολογία. Ο Lucio Russo στο έργο του, The Forgotten Revolution, How Science Born in 300 B.C. and why it had to be Reborn, (Springer, 2003) (Η ξεχασμένη επανάσταση, πως η επιστήμη γεννήθηκε στο 300 π.Χ. και γιατί έπρεπε να ξαναγεννηθεί) αναφέρεται διεξοδικά στην αρχαία Ελληνική επιστήμη των αρχαίων Ελλήνων από το 300 π.Χ. και μετά σε όλους τους τομείς της Τεχνολογίας, Μηχανική, Ναυπηγική, Στρατιωτική Τεχνολογία, Υδραυλική, Πνευματικά... Οι πρόγονοι μας λοιπόν μεγαλούργησαν και εκεί. Για του λόγου το αληθές θα παρουσιάσουμε κάποια επιτεύγματα τους από την επιστήμη των Πνευματικών που κέρδισαν την παγκόσμια πρωτιά αφού ήταν η πρώτη φορά που εφευρέθηκαν τέτοιες συσκευές:

 

1) Καταθλιπτική - αναρροφητική αντλία Κτησιβίου- Ήρωνα

Διάταξη με δύο έμβολα μέσα σε αντίστοιχες υποδοχές, η οποία βυθιζόταν σε δοχείο νερού και με το ανεβοκατέβασμα της ραβδου ΠΑ ρουφούσε νερό εναλλάξ και το εκτόξευε από το κινούμενο ακροφύσιο ΜΒ.

Λειτουργούσε ως πυροσβεστική αντλία. Εφεύρεση του Κτησιβίου.

Το σχέδιο είναι από το Βιβλίο :

Πνευματικά Ήρωνος Αλεξανδρέως, Κλωνάρα Θεοδώρου, Γρεβενά 2020.

 

2) Η ύδραυλις Κτησιβίου –Ήρωνα, πληκτροφόρο μουσικό όργανο, πρόγονος του Εκκλησιαστικού οργάνου και του πιάνου 

Μουσικό πληκτροφόρο όργανο που λειτουργούσε με έμβολο ΡΣ που διοχέτευε τον αέρα σε δοχείο με νερό ΑΒΓΔ για ελεγχόμενη ροή και από εκεί σε μηχανισμό με πλήκτρα SΠ και σε αυλούς Α.

Το σχέδιο είναι από

το Βιβλίο : Πνευματικά Ήρωνος Αλεξανδρέως , Κλωνάρα Θεοδώρου, Γρεβενά 2020.

 

3) Αιολόσφαιρα Ήρωνα, η πρώτη συσκευή που λειτουργεί με ατμό 

Συσκευή με μεταλλική σφαίρα με δύο γωνιακούς σωλήνες σε σχήμα γάμα Η,Λ ,κολλημένους σε αυτήν. Η σφαίρα επικοινωνεί μέσω σωλήνα Ζ με καζάνι, αεροστεγώς κλειστό που έχει μέσα νερό. Κινείται ελεύθερα γύρω από τη ράβδο Θ (κινείται ελεύθερα γύρω από τον νοητό άξονα ΘΗΖ). Όταν βάζουμε φωτιά κάτω από το καζάνι, το νερό βράζει, γίνεται ατμός, αυτός περνά μέσα στη σφαίρα και διαφεύγει μέσω των σωλήνων 

 

Η.Λ, κτυπά στο καπάκι του καζανιού και έτσι περιστρέφει την σφαίρα. Το σχέδιο είναι από το Βιβλίο :

Πνευματικά Ήρωνος Αλεξανδρέως, Κλωνάρα Θεοδώρου, Γρεβενά 2020.

Αυτές είναι μόνο μερικές από τις διατάξεις που βρίσκουμε στο έργο του Ήρωνα Πνευματικά και δείχνουν το επίπεδο που είχε φθάσει η αρχαία Ελληνική τεχνολογία στο συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο και όχι μόνο. Οι Γερμανοί μετέφρασαν άπαν το έργο του Ήρωνα του Αλεξανδρέα σε 5 τόμους στις αρχές του 1900, ενώ εμείς μετά βίας τον γνωρίζουμε. Να σημειωθεί ότι σημαντικοί εφευρέτες όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι, ο Γαλιλαίος κ.α. κατείχαν αποδεδειγμένα τα χειρόγραφα του Ήρωνα και τα χρησιμοποίησαν για να εμπνευστούν ποικιλοτρόπως (Πνευματικά Ήρωνος, σελίδα 30,σημείωση 66). Ευτυχώς σήμερα γίνονται κάποιες προσπάθειες να προβληθούν τα τεχνολογικά επιτεύγματα των προγόνων μας όπως από το ΝΟΗΣΙΣ στη Θεσσαλονίκη (www.noesis.edu.gr) το οποίο αξίζει να επισκεφθεί κανείς .

 

Κλωνάρας Θεόδωρος

Συγγραφέας του βιβλίου:

Πνευματικά Ήρωνος Αλεξανδρέως