Κάνε κλικ… δαγκωτό!
Μπορεί να αποτελεί ένα μικρό κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με πληθυσμό λιγότερο από 1,5 εκατ. κατοίκους, ωστόσο συνιστά έναν παγκόσμιο ηγέτη στον τομέα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
Πρόκειται για την Εσθονία. που είναι λίγο μεγαλύτερη σε έκταση από την Ολλανδία, αλλά και περισσότερες από 10 φορές μικρότερη σε πληθυσμό. H μισή επικράτεια καλύπτεται από δάση. Οι κάτοικοί της έχουν καταφέρει να δημιουργήσουν ένα πραγματικό τεχνολογικό θαύμα, ξεπερνώντας τους περισσότερους από τους
πλούσιους Ευρωπαίους γείτονές τους.Αρκεί να σας πούμε ότι εκεί «γεννήθηκε» το Skype. Το οποίο αγόρασε η Microsoft αντί 8,5 δισ. δολαρίων. Deal τέτοιου μεγέθους είναι εξαιρετικά σπάνια για εταιρεία που δεν προέρχεται από την περίφημη Silicon Valley.
Η Εσθονία επίσης, συγκαταλέγεται στις πιο φιλικές οικονομίες για τη δημιουργία και λειτουργία επιχειρήσεων. Ένας ντόπιος μπορεί να ανοίξει μία start-up μέσω Διαδικτύου σε μόλις 15 λεπτά!
Όλο αυτό γίνεται ακόμα πιο εντυπωσιακό ως πραγματικότητα καθώς όταν η χώρα ανεξαρτητοποιήθηκε, μόλις το 1991, από τη Σοβιετική Ένωση, ήταν σχεδόν στο μηδέν. Μαστιζόταν από εγκληματικότητα, μαύρη αγορά και φτώχεια. Αλλά μέσα σε όλα υπήρχε ο σπόρος ενός λαμπρού μέλλοντος. Με άξονα την αχαλίνωτη δημιουργικότητα.
Το έβαλαν πείσμα οι ντόπιοι, το είδαν ως κίνητρο και στόχο. Από νωρίς συνεπώς ψηφιοποιήσαν τον κρατικό μηχανισμό και τη δημόσια διοίκηση, αναζητώντας παράλληλα λειτουργικές και εύχρηστες λύσεις για την αλληλεπίδραση ανάμεσα στην κεντρική εξουσία και στους πολίτες. Έγιναν έτσι αυτό που λέγεται ψηφιακό κράτος (digital state), μια ψηφιακή κοινωνία. Με κορυφαίες επιδόσεις στην κυβερνοασφάλεια και στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση (eGovernance).
Σχεδόν το σύνολο των δημόσιων υπηρεσιών είναι διαθέσιμο ηλεκτρονικά 24 ώρες το 24ώρο, 7 ημέρες την εβδομάδα. Μόνο να παντρευτείς και να αγοράσεις αυτοκίνητο δεν μπορείς από το κινητό τηλέφωνο, αρέσκονται να λένε οι ίδιοι. Και μία από τις «πολυτέλειες» που έχουν κατακτήσει είναι αυτή του i-Voting. Ασκούν δηλαδή το εκλογικό τους δικαίωμα από τον… καναπέ του σπιτιού τους!
Στις κοινοβουλευτικές εκλογές του περασμένου Μαρτίου, πάνω από το 50% των Εσθονών (51,15% συγκεκριμένα) ψήφισε δίχως φυσική παρουσία. Ήταν η πρώτη φορά που ξεπεράστηκε το συμβολικό ορόσημο του «πάνω από τους μισούς». Για μια διαδικασία που μετράει ήδη 18 χρόνια «προϋπηρεσίας» – το 2005 η Εσθονία εισήγαγε την ηλεκτρονική ψήφο, ούσα πιονέρος σε επίπεδο Ευρώπης.
Ούτε χαρτιά, ούτε «δώστε μας την ταυτότητά σας να διαγράψουμε το όνομά σας», ούτε κακόμοιροι (συμ)πολίτες που καλούνται να κάνουν την αγγαρεία του να είναι εφορευτική επιτροπή, ούτε παραβάν, ούτε κάλπες. Κάποια «κλικ» και μόνο είναι αρκετά προκειμένου να συμμετάσχει ένας Εσθονός στη «γιορτή της δημοκρατίας» που (θα έπρεπε να) είναι οι εκλογές, εφόσον το επιθυμεί.
Σας ακούμε να ρωτάτε, με ίχνη καχυποψίας αλλά μάλλον δικαιολογημένα, «μα καλά πόσο αδιάβλητο είναι αυτό το σύστημα; Πώς διασφαλίζεται ότι δεν θα γίνει νοθεία;». Εν αρχή να πούμε πως στα 18 χρόνια που υπάρχει ηλεκτρονική ψήφος στην Εσθονία δεν έχει καταγραφεί ποτέ χακάρισμα. Ούτε ένα.
Υπάρχουν επίσης δικλείδες ασφαλείας. Όπως η δυνατότητα στους ψηφοφόρους να ακυρώνουν την ηλεκτρονική τους ψήφο προσερχόμενοι στην κάλπη την ημέρα των εκλογών, σε προκαθορισμένο εκλογικό τμήμα της περιφέρειάς τους. Αυτό σημαίνει πως η καταμέτρηση των ηλεκτρονικών ψήφων ξεκινάει μόνο αφού κλείσουν οι κάλπες.
Ένας κατάλογος με τα ονόματα των ψηφισάντων με φυσική παρουσία στα εκλογικά κέντρα υποβάλλεται τότε στο κεντρικό ηλεκτρονικό σύστημα ψηφοφορίας. Συγκρίνεται με αυτόν των ψηφισάντων με ηλεκτρονική ψήφο και εφόσον υπάρχει διπλή ψήφος, καταμετράται μόνο η χάρτινη.
Μετά ξεκινάει η διαδικασία της ανωνυμοποίησης της ηλεκτρονικής ψήφου, αφήνοντας μόνο κρυπτογραφημένες πληροφορίες, οι οποίες ανακατεύονται, ώστε να καταστεί αδύνατη η αντιστοίχιση με τα προσωπικά δεδομένα των ψηφοφόρων.
Οι ηλεκτρονικές ψήφοι μπορούν να αποκρυπτογραφηθούν μόνο με ένα μυστικό κλειδί, το οποίο μοιράζεται μεταξύ μελών της Εθνικής Εκλογικής Επιτροπής και της Κρατικής Εκλογικής Υπηρεσίας. Τουλάχιστον πέντε κάτοχοι τμημάτων του κλειδιού πρέπει να είναι παρόντες προκειμένου να ανοιχτούν οι ψήφοι. Άπαξ και καταμετρηθούν, εκδίδεται ένα πιστοποιητικό καταμέτρησης που επιβεβαιώνει το ορθό άνοιγμά τους, το οποίο μπορεί να ελεγχθεί μέσω ειδικής εφαρμογής.
Ναι, υπάρχουν και δύσπιστοι, παντού και πάντα υπάρχουν. Όπως ο επικεφαλής του ακροδεξιού λαϊκιστικού EKRE, που ήρθε δεύτερο στις εκλογές με 16,1% και ο οποίος ισχυρίστηκε πως η ηλεκτρονική ψηφοφορία διαστρέβλωσε τα αποτελέσματα. Δεν είναι τυχαίο πως μόνο ένα 28% των δικών του ψηφοφόρων επέλεξε την ηλεκτρονική ψήφο. Ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το κόμμα των φιλελευθέρων της πρωθυπουργού Κάγια Κάλας, που επανεκλέχτηκε στο πόστο της, αγγίζει το 70%.
Σύμφωνα ωστόσο με τον διευθυντή της Κρατικής Εκλογικής Υπηρεσίας Αρνε Κόιτμαε, η χειραγώγηση της ηλεκτρονικής ψήφου είναι αδύνατη στην Εσθονία. «Αυτό το σύστημα είναι ειδικά σχεδιασμένο ώστε να επιτρέπει τον έλεγχο όλης της διαδικασίας. Καταρχήν, καθώς βρίσκεται σε εξέλιξη η ηλεκτρονική ψηφοφορία, όλες οι ψήφοι υπογράφονται ψηφιακά από τους ψηφοφόρους και όταν λαμβάνονται οι ψήφοι αυτές από μία, ας πούμε, εικονική κάλπη, καταγράφονται και από ένα τρίτο μέρος, για παράδειγμα μία υπηρεσία καταγραφής. Και όταν ολοκληρωθεί η ψηφοφορία, τα δεδομένα αυτά συγκρίνονται ώστε να διασφαλιστεί πως ούτε έχουν προστεθεί ούτε αφαιρεθεί ψήφοι από αυτή την κάλπη».
Η καταμέτρηση και ανακαταμέτρηση της ηλεκτρονικής ψήφου εποπτεύεται από εκπαιδευμένους παρατηρητές, ενώ η όλη διαδικασία εποπτεύεται επίσης από διεθνείς ελεγκτές. Οι διαδικασίες καταμέτρησης της ψήφου είναι δημόσιες.
Παρουσιάζοντας το 2020 στο «Forbes» το ηλεκτρονικό σύστημα ψηφοφορίας της χώρας, ο τότε Εθνικός Ψηφιακός Σύμβουλος Μάρτεν Κάεβατς προειδοποιούσε πως «η ηλεκτρονική ψηφοφορία είναι το πλέον περίπλοκο βήμα μιας ευρύτερης ψηφιακής επανάστασης». Η οποία προϋποθέτει ότι οι πολίτες εμπιστεύονται την κυβέρνηση να προσέχει τα προσωπικά τους δεδομένα.
Θα μπορούσε άραγε ποτέ όλο αυτό να εφαρμοστεί και στη χώρα μας; Απαισιόδοξοι δεν θέλουμε να είμαστε ούτε αρνητικοί, αλλά έτσι όπως το ‘παμε εδώ, ακόμα και το know how να αποκτήσουμε, λογικά ούτε σε 100 χρόνια δεν θα αποκτήσουμε τη σύμπνοια που απαιτείται για να γίνουμε e-voters. Μεταξύ πολλών άλλων…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου