Ένα κοινωνικό πείραμα και μάλιστα με... κρατική σφραγίδα!
Το Στόκτον στην Καλιφόρνια δεν απέχει με το αυτοκίνητο πάνω από μια ώρα από τα λαμπερά γραφεία της Google, της Apple και της Facebook στη Σίλικον Βάλεϋ, όμως η αίσθηση είναι ότι... απέχει έτη φωτός.
Η πόλη έφτασε στο ζενίθ της στα μέσα του 19ου αιώνα, όταν έγινε
κύριος εμπορικός κόμβος για τους χιλιάδες χρυσωρύχους που έφταναν στο Σαν Φρανσίσκο από όλον τον κόσμο, χάρη στη άμεση σύνδεσή που προσέφεραν τα ποτάμια. Σε αυτόν τον αιώνα όμως, το Στόκτον είναι γνωστό για τους... λάθος λόγους.Μπορεί ένα μεγάλο κομμάτι του κέντρου του Στόκτον να είναι άδειο και να ερημώνει, όμως το ενεχυροδανειστήριο του Κάσιντυ συνεχίζει να ακμάζει. Η επιχείρηση αυτή, που το επιτόκιό της είναι 17% στο τετράμηνο, είναι κομμάτι της πόλης από το 1912. Ο 77χρονος ιδιοκτήτης Τιμ Κάσιντυ είναι το τέταρτο μέλος της οικογένειας που διευθύνει την επιχείρηση και θα την κληρονομήσει στο γιο και τον εγγονό του.
Ο Κάσιντυ θεωρεί την άνευ προηγουμένου κυβερνητική στήριξη στους ανθρώπους που συνήθως εξαρτώνται από τα δάνειά του, για αυτήν την αντιστροφή των αριθμών. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει δώσει τρισεκατομμύρια δολάρια σε μέτρα στήριξης, όπως επιδόματα και ασφάλιση κατά την περίοδο ανεργίας.
Το... μοναδικό Στόκτον με τα 500 δολάρια ανά κάτοικο
Τα μέτρα στήριξης έχουν προκαλέσει αίσθηση σε όλη την Αμερική, όμως το Στόκτον είναι μοναδικό κατά μια έννοια. Είναι το «Σημείο Μηδέν» για ένα ριζοσπαστικό πείραμα κρατικών δαπανών.
Δυο χρόνια πριν, 125 κάτοικοι σε συνοικίες με χαμηλά εισοδήματα επιλέχθηκαν τυχαία για να πάρουν μέρος σε μια δοκιμή, όπου τους δόθηκαν 500 δολάρια κάθε μήνα, χωρίς κάποια επιπλέον επιβάρυνση ή υποχρέωση.
Το ιδιωτικά χρηματοδοτημένο Seed (Stockton Economic Empowerment Demonstration) ήταν ένα από τα πρώτα πειράματα ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε πραγματικές συνθήκες, δηλαδή η ιδέα ότι η κυβέρνηση πρέπει να δίνει σε μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού ένα σημαντικό χρηματικό ποσό κάθε μήνα, ανεξάρτητα από την εργασιακή κατάσταση και χωρίς όρους για το πώς ξοδεύεται.
Μια παρόμοια ιδέα, το παγκόσμιο βασικό εισόδημα (ΠΒΕ), απαιτούσε από τις κυβερνήσεις να δίνουν σε όλους τους ενήλικες ανεξαιρέτως, το ίδιο ακριβώς ποσό κάθε μήνα.
«Είπαν πως θα τα ξοδέψουν σε ποτά και τσιγάρα, νόμιζα πως είμαι τρελός»
Το νόημα είναι ότι τα χρήματα, και όχι τα κουπόνια φαγητού, με τη τεράστια γραφειοκρατία, όπως γίνεται τώρα στις ΗΠΑ, μπορούν να λύσουν το πρόβλημα της φτώχειας και της πείνας καθώς οι άνθρωποι ξέρουν, ως επί το πλείστον, πώς να ξοδέψουν τα λεφτά τους.
Ο Μάικλ Ταμπς, δήμαρχος του Στόκτον, όταν ξεκίνησε το πρόγραμμα αυτό, λέει πως στην αρχή, οι πληρωμές δέχτηκαν σφοδρή κριτική καθώς θα ξοδεύονταν σε αλκοόλ, καπνό και τζόγο, και θα απέτρεπαν τους ανθρώπους από το να βρουν δουλειά.
«Είπαν πως οι άνθρωποι θα τα ξοδέψουν σε ποτά και τσιγάρα και δεν θα δουλεύουν. Πληρώνεις τον κόσμο για να μένει σπίτι. Τους απάντησα πως όχι, νομίζω πως 500 δολάρια θα παρακινήσουν τον κόσμο να βρει δουλειά. Νόμιζαν ότι είμαι τρελός», είπε.
Οι συμμετέχοντες παρουσίασαν μειωμένες ενδείξεις άγχους και κατάθλιψης, και η διαφορά εισοδήματος από μήνα σε μήνα ήταν χαμηλότερη. Περισσότεροι μπόρεσαν να ξεπληρώσουν χρέη, και το σημαντικότερο, η ανεργία μειώθηκε ανάμεσα στους συμμετέχοντες. Από το Φεβρουάριο του 2019 ως το Φεβρουάριο του 2020, οι πλήρως απασχολούμενοι αυξήθηκαν από 28% στο 40%. Μια ομάδα ελέγχου που δεν έπαιρνε τα 500 δολάρια κάθε μήνα, είδε επίσης αύξηση της πλήρους απασχόλησης, αλλά σε μικρότερο ποσοστό, από το 32% στο 37%.
Η ομάδα ήταν μικρή και τα ευρήματα δεν έχουν ελεγχθεί επιστημονικά, όμως ο κόσμος της πόλης φαίνεται πως στηρίζει τα δεδομένα. Ο Τόμας Βάργκας ήταν ένας από τους ανθρώπους που λάμβαναν μηνιαία τα 500 δολάρια. Ετών 35, είπε πως η ψυχική του υγεία ήταν επιβαρυμένη και ήταν λιποβαρής πριν αρχίσει να λαμβάνει τα χρήματα.
Η Άμι Κάστρο Μπέικερ από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβανία, υποστήριξε ότι οι πληρωμές έδωσαν «ανάσα» στους κατοίκους. «Υπάρχουν άνθρωποι που εργάζονται με πλήρη απασχόληση και δεν μπορούν να πάρουν μία μέρα ρεπό για να ψάξουν για άλλη δουλειά», αναφέρει.
«Γνωρίζεις πως κάθε ώρα, κάθε εβδομάδα, πως κάποια στιγμή θα ξεμείνεις από χρήματα και δεν θα μπορέσεις να σταματήσεις να εργάζεσαι και να αναπνεύσεις, να βάλεις στόχους και ίσως να βρεις καινούρια δουλειά. Η οικονομική ανασφάλεια δημιουργεί έλλειψη ελεύθερου χρόνου. Και η έλλειψη ελεύθερου χρόνου ευθύνεται για το γεγονός ότι οι άνθρωποι δεν ψάχνουν για νέες, καλύτερες δουλειές», υποστηρίζει.
«Εμβόλιο»
Η Στέισι Γουεστ από το Πανεπιστήμιο του Τενεσί, υποστηρίζει πως το μέρισμα των 500 δολαρίων που δίνεται στους κατοίκους λειτούργησε σαν «εμβόλιο» τη χρονιά της πανδημίας.
«Πολλοί αποθήκευαν χαρτιά υγείας εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού. Όμως για μια οικογένεια με χαμηλό εισόδημα δεν μπορεί να αγοράσει συσκευασίες με χαρτιά υγείας αξίας 200 δολαρίων, σωστά; Οπότε μια οικογένεια με οικονομική ανασφάλεια βγαίνει συνεχώς και πάει σούπερ μάρκετ για να αγοράσει χαρτιά υγείας και εκτίθεται στον κορονοϊό», υποστηρίζει.
Η Πανδόρα Κράουντερ, επικεφαλής του συμβουλίου για τους πολίτες με χαμηλό εισόδημα στο Στόκτον, υποστηρίζει πως η πανδημία έφερε αυξήσεις στους λογαριασμούς ρεύματος, ίντερνετ και ακρίβυνε τα αγαθά στα σούπερ μάρκετ.
«Τα παιδιά δεν πάνε σχολείο και τρώνε στο σπίτι κάθε μέρα. Οι λογαριασμοί ρεύματος αυξήθηκαν επειδή είναι ανοιχτοί οι υπολογιστές και τα φώτα αναμμένα όλη μέρα στα σπίτια. Οπότε τα 500 δολάρια είναι... θεόσταλτα για τους κατοίκους στο Στόκτον», λέει στην Telegraph.
Για την ιστορία, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα δεν είναι κάτι νέο στις ΗΠΑ. Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και ο Ρίτσαρντ Νίξον στήριξαν αδύναμους οικονομικά πολίτες τη δεκαετία του '60. Επίσης στην Αλάσκα, οι πολίτες με χαμηλό εισόδημα, ήδη από το 1976 λαμβάνουν κάθε χρόνο 1.600 δολάρια.
Ωστόσο, η ιδέα για ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα κερδίζει έδαφος τα τελευταία χρόνια καθώς την έφεραν στο προσκήνιο δισεκατομμυριούχοι που δραστηριοποιούνται στον τομέα της τεχνολογίας. Έλον Μασκ και Μαρκ Ζάκερμπεργκ έχουν στηρίξει δημοσίως την οικονομική ενίσχυση πολιτών με χαμηλά εισοδήματα.
Παγκόσμιο Βασικό Εισόδημα
Το Seed χρηματοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από το Economic Security Project, που υποστηρίζεται από τον συνιδρυτή του Facebook, Κρις Χιουζ, όπως επίσης και από ένα ίδρυμα που χρηματοδοτείται από τον συνιδρυτή του Instagram, Μάικ Κρίγκερ. Η στήριξη της Σίλικον Βάλεϋ στο Παγκόσμιο Βασικό Εισόδημα (ΠΒΕ) βασίζεται στη λογική ότι το αυξανόμενο κύμα αυτοματοποίησης θα καταστήσει πολλές θέσεις εργασίας άχρηστες, οπότε θα πρέπει να υπάρξει κυβερνητική στήριξη για τους πολίτες.
Η Νάταλι Φόστερ, συνεπικεφαλής με τον Χιουζ στο Economic Security Project, προσθέτει πως οι άνθρωποι της τεχνολογίας ελκύονται από τέτοιες ριζοσπαστικές ιδέες.
«Τα μεγάλα κεφάλια στην τεχνολογία ενδιαφέρονται για τις σπουδαίες ιδέες και τις καθαρές λύσεις. Η φτώχεια είναι απλά το γεγονός της έλλειψης χρημάτων. Πως λύνεις το πρόβλημα; Δίνεις λεφτά στους ανθρώπους», αναφέρει.
Η ιδέα προσέλκυσε εκ νέου το δημόσιο ενδιαφέρον στη διάρκεια των εκλογών των Δημοκρατικών για το προεδρικό χρίσμα, όταν ο Άντριου Γιανγκ, πρώην επιχειρηματίας με κύρια πρόταση τη στήριξη για το ΠΒΕ, επέδειξε μια απρόβλεπτη αντοχή στον αγώνα. Ο Γιανγκ, υποψήφιος πλέον για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης, εν τέλει εγκατέλειψε τον αγώνα, όμως ο τελικός νικητής των εκλογών Τζο Μπάιντεν ανοίγει το δρόμο που έδειξε ο Γιανγκ. Οι άμεσες πληρωμές του πακέτου στήριξης της τελευταίας εβδομάδας, όπως επίσης και ένα πρόγραμμα που αποκαλείται «ΠΒΕ για παιδιά», έχουν σημαντική υποστήριξη από τους πολίτες, αν και η αντίθεση των ρεπουμπλικάνων πολιτικών βασίζεται στο κόστος τους. Μια πρόσφατη έρευνα έδειξε πως το 61% στηρίζει τη συνέχιση των πληρωμών για όσο κρατάει η πανδημία, μεταξύ των οποίων και ένα 42% των ρεπουμπλικάνων ψηφοφόρων.
Το μεγαλύτερο ερώτημα για το ΠΒΕ είναι πώς θα βρεθούν τα λεφτά. Δίνοντας 10 χιλ. δολάρια το χρόνο σε κάθε Αμερικανό πολίτη θα κόστιζε γύρω στα 2,5 τρισ. δολάρια, περίπου ο μισός προϋπολογισμός των ΗΠΑ. Στη Μεγάλη Βρετανία, η πληρωμή 100 λιρών σε κάθε ενήλικα κάθε εβδομάδα, με 50 λίρες επιπλέον για κάθε παιδί, θα κόστιζε 314 δισ. λίρες, 40% παραπάνω από τις κυβερνητικές κοινωνικές δαπάνες για επιδόματα, συντάξεις και φοροελαφρύνσεις. Το κόστος θα μπορούσε να μειωθεί εισάγοντας εισοδηματικά κριτήρια, αν και οι υποστηρικτές θεωρούν πως η στήριξη για το μέτρο θα αυξανόταν αν εφαρμοζόταν για όλους τους πολίτες.
«Αυτό είναι σοσιαλισμός», λέει ο Κάσιντυ, ο ενεχυροδανειστής του Στόκτον. «Δεν είμαστε σαν τη Σουηδία. Δεν νομίζω ότι μπορείς απλά να δίνεις λεφτά έτσι», συμπληρώνει.
Οι υποστηρικτές του ΠΒΕ θεωρούν πως η εμπειρία του τελευταίου χρόνου δείχνει το ακριβώς αντίθετο.
«Πιστεύω πως βάζουμε τα θεμέλια για έναν πολύ σημαντικό ρόλο της κυβέρνησης, την εισαγωγή ενός βασικού εισοδήματος για τους ανθρώπους κάθε μήνα», λέει η Φόστερ και συμπληρώνει: «όταν τελειώσει η πανδημία, η στήριξη για τα πακέτα πληρωμών προς τους πολίτες από την κυβέρνηση ίσως κοπάσει. Αλλά πάλι, ο φόρος εισοδήματος ξεκίνησε σαν ένα προσωρινό μέτρο».
https://www.reader.gr/diethni/366412/i-poli-poy-se-plironei-500-dolaria-mina-gia-na-ziseis-ekei
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου