H γενοκτονία των Αρμενίων θεωρείται από πολλούς ιστορικούς -και όχι μόνο- η πρώτη εθνοκάθαρση του 20ού αιώνα
Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (μεταξύ 1915-1918), οι θηριωδίες που διαπράχθηκαν εναντίον του αρμενικού λαού της (παρακμάζουσας τότε) Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας αποκαλούνται από πολλούς ιστορικούς και μελετητές με τον όρο «γενοκτονία». Δεν είναι όμως μόνο οι διανοούμενοι και οι επιστήμονες που χαρακτηρίζουν ως γενοκτονία τις μαζικές απελάσεις, βασανιστήρια, σφαγές και λιμοκτονία που υπέστησαν οι Αρμένιοι. Υπάρχουν και πολλές χώρες και πολιτικοί που συντάσσονται με αυτή την άποψη.Τελευταίο (χρονικά) και ηχηρό γεγονός ήταν η τοποθέτηση του Αμερικανού προέδρου με αφορμή την 24η Απριλίου, την ημερομηνία που έχει καθοριστεί ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Αρμενίων. Ο Τζο Μπάιντεν προχώρησε σε μια ιστορική δήλωση προ ημερών, αναγνωρίζοντας επίσημα ως γενοκτονία τη μαζική εξόντωση Αρμενίων στις αρχές του 20ού αιώνα. Η γενοκτονία των Αρμενίων, για πολλές δεκαετίες, αποτελούσε και αποτελεί ένα εξαιρετικά ευαίσθητο ζήτημα.
Πολλές γνωστές χώρες (και πόλεις) έχουν προχωρήσει σε αναγνώριση, ενώ άλλες δεν το έχουν κάνει. Και φυσικά, υπάρχει και η Τουρκία που αρνείται κατηγορηματικά να δεχθεί ως γενοκτονία τις σφαγές και αναγκαστικές εκτοπίσεις των Αρμενίων (όπως και των Ποντίων και των άλλων χριστιανικών πληθυσμών της Ανατολής) που έγιναν στα εδάφη της μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Νεότουρκους.
Επιπλέον, σε ιστορικούς κύκλους καλλιεργείται η άποψη ότι δεν είναι ξεκάθαρο αν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ο όρος «γενοκτονία» για αυτά τα γεγονότα. Έναν όρο (γενοκτονία) τον οποίο εισήγαγε το 1944 (μέχρι τότε δεν υπήρχε στην αγγλική γλώσσα) ο Πολωνοεβραίος δικηγόρος Ράφαελ Λέμκιν, επιχειρώντας να αποδώσει εννοιολογικά τα εγκλήματα των Ναζί κατά των Εβραίων.
«Πάνω από 1,5 εκατομμύρια Αρμένιοι χάθηκαν στην πρώτη γενοκτονία του 20ού αιώνα»
Σύμφωνα με την Εθνική Αρμενική Επιτροπή Ελλάδας, «ο σχεδιασμός του αποτρόπαιου εγκλήματος» έγινε από τους Μεχμέτ Ταλαάτ (υπουργός Εσωτερικών το 1915 και πρωθυπουργός το 1917), Ισμαϊλ Ενβέρ (υπουργός Πολέμου) και Αχμέτ Τζεμάλ (υπουργός Ναυτικών). Η συγκεκριμένη τριανδρία, που ήλεγχε τότε την κυβέρνηση των Νεότουρκων, θεωρείται από τους Αρμένιους ο ιθύνων νους της γενοκτονίας.
Μία τραγική Αρμένια μάνα θρηνεί το νεκρό παιδί της στην επαρχία του Ικονίου, στην Τουρκία
Το ανατριχιαστικό χρονικό ξεκινά στις 24 Απριλίου 1915, όταν «συλλαμβάνονται στην Κωνσταντινούπολη και εκτελούνται εκατοντάδες Αρμένιοι διανοούμενοι» ενώ «στις αρμενικές επαρχίες της Ανατολίας, στρατολογούνται, αφοπλίζονται και στη συνέχεια εκτελούνται όλοι οι άρρενες Αρμένιοι ηλικίας 15 – 62 ετών» και παράλληλα «ανυπεράσπιστοι άμαχοι, γυναίκες, γέροι και παιδιά, εκδιώκονται βιαίως από τις πατρογονικές τους εστίες και οδηγούνται μαζικά προς τις αφιλόξενες ερήμους της Συρίας…».
Τα στοιχεία που παραθέτει η Αρμενική Επιτροπή Ελλάδας, κάνουν λόγο για πάνω 1,5 εκατομμύρια Αρμένιους, δηλαδή το 80% του αρμενικού πληθυσμού της δυτικής Αρμενίας, που χάθηκαν «στην πρώτη γενοκτονία του 20ού αιώνα». Τα τραγικά γεγονότα είχαν ως συνέπεια «ένας μικρός, σχετικά, αριθμός επιζώντων» να βρει καταφύγιο στις γειτονικές χώρες -μεταξύ αυτών και στην Ελλάδα - συγκροτώντας σταδιακά τη μεγάλη αρμενική διασπορά.
Τι συνέβη
Όπως αναφέρει πρόσφατο άρθρο του BBC, υπάρχει μια γενική παραδοχή ότι εκατοντάδες χιλιάδες Αρμένιοι έχασαν τη ζωή τους (δολοφονήθηκαν ή πέθαναν από πείνα και αρρώστιες) όταν οι Οθωμανοί Τούρκοι τους εκτόπισαν μαζικά στην έρημο της Συρίας και σε άλλες περιοχές, την περίοδο 1915-16. Μαρτυρίες ξένων πολιτών, συμπεριλαμβανομένων δημοσιογράφων, ιεραποστόλων και διπλωματών, ανέφεραν αυτές τις θηριωδίες.
Σύμφωνα με το άρθρο, ο συνολικός αριθμός των νεκρών Αρμενίων αμφισβητείται. Οι Αρμένιοι επιμένουν ότι 1,5 εκατομμύριο ψυχές χάθηκαν. Η Τουρκία εκτιμά ότι το σύνολο είναι 300.000. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών (IAGS), ο αριθμός των νεκρών ήταν «πάνω από ένα εκατομμύριο», γράφει το BBC. Τονίζεται ακόμη ότι σε επιστολή που έστειλε το IAGS, το 2005, προς τον (τότε πρωθυπουργό της Τουρκίας) Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τη Γενοκτονία των Αρμενίων «επιβεβαιώνει» και η συντριπτική άποψη των μελετητών.
Νεότουρκοι φωτογραφίζονται με κομμένα κεφάλια Αρμενίων
Τι είναι η γενοκτονία;
Το Άρθρο 2 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τη Γενοκτονία (του Δεκεμβρίου 1948) περιγράφει τη γενοκτονία ως πράξη που αποσκοπεί «στην καταστροφή, συνολικά ή εν μέρει, εθνικής, εθνοτικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας». Στο ερώτημα αν ήταν συστηματικοί και προσχεδιασμένοι οι φόνοι, το BBC υπογραμμίζει ότι πολλοί ιστορικοί, κυβερνήσεις και ο αρμενικός λαός πιστεύουν ότι ήταν. Από την άλλη, αρκετοί μελετητές το αμφισβητούν αυτό.
Ο Ραφαήλ Λέμκιν, ο Πολωνοεβραίος δικηγόρος που επινόησε τον όρο «γενοκτονία» το 1943, αναφέρθηκε στις αγριότητες εναντίον των Αρμενίων καθώς και στις σφαγές των Εβραίων από τους Ναζί κατά τις περιγραφές των ερευνών του. Τούρκοι αξιωματούχοι αποδέχονται ότι διαπράχθηκαν αγριότητες, ωστόσο υποστηρίζουν ότι δεν υπήρξε συστηματική απόπειρα εξόντωσης του (χριστιανικού) αρμενικού λαού. Η Τουρκία, μάλιστα, προβάλλει ως επιχείρημα ότι πολλοί μουσουλμάνοι Τούρκοι έχασαν επίσης τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου πολέμου.
Πότε η Ελλάδα αναγνώρισε τη γενοκτονία των Αρμενίων - Ποιες άλλες χώρες το έχουν κάνει
Η Ελλάδα ήταν από τις πρώτες χώρες που προέβησαν στην αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων, το 1996. Συγκεκριμένα με νόμο του υπουργείου Εσωτερικών, στις 25 Απριλίου 1996, η Βουλή των Ελλήνων καθιέρωσε (με το νόμο 2397) την 24η Απριλίου ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Αρμενίων από την Τουρκία.
Ο Ρόναλντ Σάνι, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν έχει ασχοληθεί εκτενώς με την γενοκτονία των Αρμενίων
Όσον αφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες, εκτός από την πρόσφατη δήλωση του Μπάιντεν με αφορμή την 24η Απριλίου, το Κογκρέσο έχει αναγνωρίσει τη Γενοκτονία το 2019, όπως και η Βουλή των Αντιπροσώπων και η Γερουσία. Επίσης, στην Αυστραλία, το Μεξικό, την Ισπανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ηνωμένο Βασίλειο η γενοκτονία έχει λάβει επιμέρους αναγνώριση από κάποιες πολιτείες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου